ဆရာ၀န္ေတြ မွားတတ္ၾကတဲ့
အမွား ၄ခ်က္
=======================
“မမွားေသာ ေရွ႕ေန၊မေသေသာ ေဆးသမား” ဆိုတဲ့ စကားပံုအတိုင္း လူကိုမေသေအာင္ကုသႏုိင္တဲ့ ဆရာ၀န္ဆိုတာမရွိဘူး။
တဖက္ကလည္း အမွားကင္းတဲ့ ဆရာ၀န္ဆိုတာလည္း မရွိႏိုင္ဘူးေပါ့။သုေတသနတစ္ခုမွာဆိုရင္ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၁၅% ဟာ မွားေနတတ္တယ္လို႔ ေတြ႕ရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ လူေသဆံုးရတဲ့ အဓိကနံပါတ္(၁)က ႏွလံုးေရာဂါ၊ နံပါတ္(၂)က ကင္ဆာေရာဂါမ်ားျဖစ္ျပီး နံပါတ္(၃)ကေတာ့ ေဆးကုသမႈအမွားေတြေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးကုသမႈအမွားဆိုရာမွာ ဆရာ၀န္အမွား ေတြသာမက တျခားက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အမွားေတြ၊ ကြန္ျပဴတာခ်ိတ္ဆက္မႈအမွားေတြ၊ ေဆး၀ါးအမွားေတြေၾကာင့္လည္း ပါမွာေပါ့။
အလြန္ေတာ္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြေတာင္မွ မွားတတ္ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံထဲမွာကိုပဲ ဆရာ၀န္႔အမွားေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္ကို
လူနာ တစ္သိန္းခြဲေလာက္ေသၾကရတာမွာ အဓိကအမွားကေတာ့ ေရာဂါအမည္တပ္မွားယြင္းတာျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ အလုပ္ကို ဂရုစိုက္တတ္ တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြေတာင္ မွားတတ္ၾကတဲ့ အမွား ေတြကို တင္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။
(၁) မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈလြန္ကဲျခင္း
ေခါင္းမာျပီး စဥ္းစားဥာဏ္ကို ပိတ္ထားတတ္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေရာဂါအမည္တပ္တယ္ဆိုတာ လူနာဆီမွာ ရွိ
တဲ့လကၡဏာေတြကို မူတည္ျပီးတပ္ၾကရတာ အားလံုးသိၾကမယ္။ အမွန္ေတာ့ အေတြ႕ရနည္းေသာ္လည္းပဲ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာ
ေတြကိုလည္း ေရာဂါအမည္တပ္ရာမွာ ထည့္စဥ္းစားဖို႔ုလိုပါလိမ့္မယ္။ မွားေလ့မွားထရွိျပီး မ်က္စိေမွာက္ေနတတ္တဲ့ ေရာဂါေတြထဲမွာ အဆုတ္ထဲေသြးခဲေနတာ၊ ေဆးမတည့္တဲ့ျပသနာနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ အဲသလိုမျဖစ္ေအာင္ ဆရာ၀န္ကို လူနာက“ဟိုေရာဂါေရာမျဖစ္ႏုိင္ဘူးလား ဆရာ” လို႔ ေမးေပးရပါမယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ သေဘာမေကာင္းတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြကေတာ့ ေျဖမယ္မထင္ပါ။
(၂) လူနာမ်ားလြန္းျခင္း
ဆရာ၀န္ေတြ မွားေစတဲ့ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကေတာ့ လူနာမ်ားျပားလြန္းျခင္း၊၀န္နဲ႔အား မမွ်တျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
လူနာကုိ ေအးေအးေဆးေဆး အခ်ိန္ေပးျပီး မၾကည့္ႏိုင္တဲ့အခါ အေရးၾကီးတဲ့ ေရာဂါရာဇ၀င္ေတြကို ေမးဖို႔က်န္ခဲ့တတ္တာ။ ဒီေတာ့ ေရာဂါအမည္တပ္ေတာ့လဲ မွားသြားႏိုင္တာေပါ့။ အထူးကုဆရာ၀န္ေတြကို အခ်ိန္မေရြး(လႊဲစာမလိုပဲ) ျပသႏိုင္တဲ့ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့
လူနာကို အခ်ိန္ေပးႏိုင္ဖို႔ခက္ခဲတဲ့၊ က်ိတ္က်ိတ္တိုးေနတဲ့ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြအစား အခ်ိန္ေပးစကားေျပာႏိုင္တဲ့ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီးေတြ နဲ႔ပဲ ျပသဖို႔ စဥ္းစားသင့္ၾကပါတယ္။
(၃) ေဆးစစ္ခ်က္အေျဖေတြ ျပည့္စံုစြာမရျခင္း
အေရးၾကီးတဲ့ ေဆးစစ္မႈအေျဖေတြကို ဆရာ၀န္ထံမျပျဖစ္တာဟာလည္း ဆရာ၀န္ေတြအဖို႔ မွားေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုပါပဲ။မ်ားေသာအားျဖင့္ လူနာေတြကိုယ္တိုင္ကုိက သူတို႔႔ေဆးစစ္အေျဖေတြကို နားမလည္ၾကပဲ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ေနမိၾကလို႔ပါ။တခါ တေလ မွာလည္း ဆရာ၀န္ေတြကိုယ္တိုင္ကိုက လူနာကိုေဆးစစ္ခ်က္ အေျဖေတြကမရွင္းျပျဖစ္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ဒီေတာ့ ေဆးစစ္မႈေတြလုပ္ျပီး တိုင္း ဆရာ၀န္ကို အေျဖေကာင္းရဲ႕လားလို႔ ေမးႏိုင္ဖို႔လုိပါတယ္။
(၄) ကုသမႈအစီအစဥ္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္မႈမရွိျခင္း
ေရာဂါဆိုတာမ်ိဳးက တသမတ္တည္းရွိခ်င္မွရွိမယ္။ ကိုယ္ရဲ႕ ပံုမွန္လူနာဆိုေပမယ့္လည္း တျခားေရာဂါအသစ္တစ္ခုခုရဲ႕ လကၡ
ဏာေတြကို လူနာက ေျပာခ်င္ေျပာလာႏိုင္တယ္။ အဲသလို အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ကိုယ့္ဆီပံုမွန္ျပေနတဲ့ လူနာကို ကူညီေပးႏိုင္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေသြး
တိုးေရာဂါနဲ႔ ပံုမွန္ျပေနတဲ့လူနာ အခ်ိန္မေရြး ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာႏိုင္တယ္၊ ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အရင္ေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိခ်င္မွရွိမယ္။ လူနာရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာကို အျမဲသတိထားစမ္းသပ္ေနမွသာ မမွားသင့္တာေတြ မမွားမွာျဖစ္ပါတယ္။
=======================
“မမွားေသာ ေရွ႕ေန၊မေသေသာ ေဆးသမား” ဆိုတဲ့ စကားပံုအတိုင္း လူကိုမေသေအာင္ကုသႏုိင္တဲ့ ဆရာ၀န္ဆိုတာမရွိဘူး။
တဖက္ကလည္း အမွားကင္းတဲ့ ဆရာ၀န္ဆိုတာလည္း မရွိႏိုင္ဘူးေပါ့။သုေတသနတစ္ခုမွာဆိုရင္ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၁၅% ဟာ မွားေနတတ္တယ္လို႔ ေတြ႕ရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ လူေသဆံုးရတဲ့ အဓိကနံပါတ္(၁)က ႏွလံုးေရာဂါ၊ နံပါတ္(၂)က ကင္ဆာေရာဂါမ်ားျဖစ္ျပီး နံပါတ္(၃)ကေတာ့ ေဆးကုသမႈအမွားေတြေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးကုသမႈအမွားဆိုရာမွာ ဆရာ၀န္အမွား ေတြသာမက တျခားက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အမွားေတြ၊ ကြန္ျပဴတာခ်ိတ္ဆက္မႈအမွားေတြ၊ ေဆး၀ါးအမွားေတြေၾကာင့္လည္း ပါမွာေပါ့။
အလြန္ေတာ္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြေတာင္မွ မွားတတ္ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံထဲမွာကိုပဲ ဆရာ၀န္႔အမွားေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္ကို
လူနာ တစ္သိန္းခြဲေလာက္ေသၾကရတာမွာ အဓိကအမွားကေတာ့ ေရာဂါအမည္တပ္မွားယြင္းတာျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ အလုပ္ကို ဂရုစိုက္တတ္ တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြေတာင္ မွားတတ္ၾကတဲ့ အမွား ေတြကို တင္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။
(၁) မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈလြန္ကဲျခင္း
ေခါင္းမာျပီး စဥ္းစားဥာဏ္ကို ပိတ္ထားတတ္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေရာဂါအမည္တပ္တယ္ဆိုတာ လူနာဆီမွာ ရွိ
တဲ့လကၡဏာေတြကို မူတည္ျပီးတပ္ၾကရတာ အားလံုးသိၾကမယ္။ အမွန္ေတာ့ အေတြ႕ရနည္းေသာ္လည္းပဲ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာ
ေတြကိုလည္း ေရာဂါအမည္တပ္ရာမွာ ထည့္စဥ္းစားဖို႔ုလိုပါလိမ့္မယ္။ မွားေလ့မွားထရွိျပီး မ်က္စိေမွာက္ေနတတ္တဲ့ ေရာဂါေတြထဲမွာ အဆုတ္ထဲေသြးခဲေနတာ၊ ေဆးမတည့္တဲ့ျပသနာနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ အဲသလိုမျဖစ္ေအာင္ ဆရာ၀န္ကို လူနာက“ဟိုေရာဂါေရာမျဖစ္ႏုိင္ဘူးလား ဆရာ” လို႔ ေမးေပးရပါမယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ သေဘာမေကာင္းတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြကေတာ့ ေျဖမယ္မထင္ပါ။
(၂) လူနာမ်ားလြန္းျခင္း
ဆရာ၀န္ေတြ မွားေစတဲ့ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကေတာ့ လူနာမ်ားျပားလြန္းျခင္း၊၀န္နဲ႔အား မမွ်တျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
လူနာကုိ ေအးေအးေဆးေဆး အခ်ိန္ေပးျပီး မၾကည့္ႏိုင္တဲ့အခါ အေရးၾကီးတဲ့ ေရာဂါရာဇ၀င္ေတြကို ေမးဖို႔က်န္ခဲ့တတ္တာ။ ဒီေတာ့ ေရာဂါအမည္တပ္ေတာ့လဲ မွားသြားႏိုင္တာေပါ့။ အထူးကုဆရာ၀န္ေတြကို အခ်ိန္မေရြး(လႊဲစာမလိုပဲ) ျပသႏိုင္တဲ့ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့
လူနာကို အခ်ိန္ေပးႏိုင္ဖို႔ခက္ခဲတဲ့၊ က်ိတ္က်ိတ္တိုးေနတဲ့ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြအစား အခ်ိန္ေပးစကားေျပာႏိုင္တဲ့ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီးေတြ နဲ႔ပဲ ျပသဖို႔ စဥ္းစားသင့္ၾကပါတယ္။
(၃) ေဆးစစ္ခ်က္အေျဖေတြ ျပည့္စံုစြာမရျခင္း
အေရးၾကီးတဲ့ ေဆးစစ္မႈအေျဖေတြကို ဆရာ၀န္ထံမျပျဖစ္တာဟာလည္း ဆရာ၀န္ေတြအဖို႔ မွားေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုပါပဲ။မ်ားေသာအားျဖင့္ လူနာေတြကိုယ္တိုင္ကုိက သူတို႔႔ေဆးစစ္အေျဖေတြကို နားမလည္ၾကပဲ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ေနမိၾကလို႔ပါ။တခါ တေလ မွာလည္း ဆရာ၀န္ေတြကိုယ္တိုင္ကိုက လူနာကိုေဆးစစ္ခ်က္ အေျဖေတြကမရွင္းျပျဖစ္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ဒီေတာ့ ေဆးစစ္မႈေတြလုပ္ျပီး တိုင္း ဆရာ၀န္ကို အေျဖေကာင္းရဲ႕လားလို႔ ေမးႏိုင္ဖို႔လုိပါတယ္။
(၄) ကုသမႈအစီအစဥ္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္မႈမရွိျခင္း
ေရာဂါဆိုတာမ်ိဳးက တသမတ္တည္းရွိခ်င္မွရွိမယ္။ ကိုယ္ရဲ႕ ပံုမွန္လူနာဆိုေပမယ့္လည္း တျခားေရာဂါအသစ္တစ္ခုခုရဲ႕ လကၡ
ဏာေတြကို လူနာက ေျပာခ်င္ေျပာလာႏိုင္တယ္။ အဲသလို အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ကိုယ့္ဆီပံုမွန္ျပေနတဲ့ လူနာကို ကူညီေပးႏိုင္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေသြး
တိုးေရာဂါနဲ႔ ပံုမွန္ျပေနတဲ့လူနာ အခ်ိန္မေရြး ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာႏိုင္တယ္၊ ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အရင္ေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိခ်င္မွရွိမယ္။ လူနာရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာကို အျမဲသတိထားစမ္းသပ္ေနမွသာ မမွားသင့္တာေတြ မမွားမွာျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment